Przetargi bez firm z „krajów trzecich”. Rząd przyjął projekt

Przyjęty projekt w sposób jednoznaczny ma potwierdzić, że zamawiający mają prawo wykluczyć z udziału w przetargach przedsiębiorstwa spoza Unii Europejskiej, z którymi Unia nie jest związana żadną umową międzynarodową gwarantującą dostęp do rynku zamówień publicznych za zasadach wzajemności.

- To będzie zawsze decyzja tego, kto zamawia daną usługę czy wykonawstwo. Jeśli zleceniodawca uzna, że partner z państwa trzeciego jest niezbędny, to może podjąć taką decyzją, ale zgodnie z prawem będzie mógł podjąć decyzję o niedopuszczaniu – powiedział przed posiedzeniem rządu premier Donald Tusk.

W przypadku, gdy inwestor dopuści szerokie grono firm, w stosunku do tych, z którymi UE nie ma odpowiednich umów, będzie mógł wprowadzić odmienne warunki udziału w przetargu.

Bez czekania na przepisy

Wcześniej, w październiku ub. roku, prawo do takiego postępowania potwierdził wyrok Trybunału Unii Europejskiej. Nie czekając na specjalne regulacje, na mocy samego wyroku, z możliwości wykluczenia wykonawców z państw trzecich skorzystały najpierw PKP Polskie Linie Kolejowe (w przetargu na modernizację linii kolejowej Białystok – Ełk) oraz Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (w przetargu na budowę odcinka autostrady A2).

We wtorek 27 maja premier zapowiedział, że polskie firmy będą preferowane w przetargu na generalne wykonawstwo terminala dla CPK, a także przy budowie elektrowni jądrowej. Mówił o tzw. atomowej repolonizacji. Zaapelował jednocześnie do członków Rady Ministrów o to, by zgodnie z duchem tej repolonizacji „konsekwentne pilnowali” stosowania zasady dającej preferencje rodzimym wykonawcom we wszystkich podległych jednostkach. – Będę chciał, żeby wszystkie resorty, ale także podległe im agencje i spółki skarbu państwa zrobiły raport z tego jak postępuje proces repolonizacji polskiej gospodarki – mówił premier.

Przyjęty projekt przepisów da zielone światło i jednocześnie zobowiąże do każdorazowego zastanowienia się nad udziałem firm z krajów trzecich wszystkich publicznych zamawiających.

Nie zostawiać furtki

Na potrzebę wprowadzenia takiego przepisu wskazywali przedstawiciele branży budowlanej, dla których firmy pozaeuropejskie często wspierane przez własne rządy stanowiły nierówną konkurencję w przetargach.

- Jesteśmy już po etapie rozważań czy takie rozwiązania są rynkowi potrzebne, bo są, więc nie ma co powtarzać argumentów na ich rzecz. W tej chwili uwaga powinna być skoncentrowana na ostatecznym kształcie przepisów, które wyjdą z rządu. Mam nadzieję, że będzie tam doprecyzowana kwestia zapisów, które pozwolą zapobiegać sytuacjom, w których oferta byłaby wprawdzie złożona przez podmiot z siedzibą w państwie UE, ale z udziałem podmiotu udostępniającego zasoby pochodzącego z kraju trzeciego, któremu to podmiotowi następnie powierzona zostałaby istotna część zamówienia – zwraca uwagę Adrian Furgalski, prezes Zespołu Doradców Gospodarczych TOR i szef Railway Business Forum. – Tym samym pozostawilibyśmy furtkę do obchodzenie ustanowionego w przetargu ograniczenia dostępu do zamówienia – dodaje.

Jak zaznacza Adrian Furgalski, nowe przepisy mają mieć zastosowanie do postępowań już wszczętych, w których nie doszło do otwarcia ofert tak, żeby zamawiający mógł skorygować warunki dopuszczenia do postępowania. – To proponował RBF w konsultacjach i jeżeli zajdzie potrzeba, do takich zmian będzie przekonywał Parlament podczas prac nad ustawą – stwierdza.